De opkomst van de radio begon al vóór 1900. Men gebruikte voor het overseinen van berichten toen de telegrafie-tekens. Daarna kwam ook de draadloze telefonie en de omroep met zijn draadloze weg tot in de huiskamers toe. Met het vorderen van de techniek werden de afgelegde afstanden steeds groter. In de ontwikkelingen van de radiotechniek heeft Nederland een aardig woordje mee kunnen spreken - ook vanuit Huizen: PHILlPS en de Wereldomroep.

Naast het nut voor de scheepvaart heeft de radiotechniek ook voor het lange afstandsverkeer met het vroegere Nederlands Indië een grote rol gespeeld waar Radio-telefonie in dat verspreide gebied een ware uitkomst was.
Men merkte daarbij toen dat de radio-overdracht voorkeur had voor bepaalde grotere afstanden van een paar duizend km - men veronderstelde door terugkaatsing in de atmosfeer en men hoopte toen dat na vier van die sprongen (hops) men misschien ook Nederland zou kunnen bereiken. En zo begon men aan de bouw van een heel sterke telegrafiezender bij Bandoeng. Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak was men daar verder dan in Nederland.

In de jaren 1914 - 1918 werd - toen nog buitendijks in de huidige Eempolder - in een hutje op hoge poten met grote verwachting naar signalen geluisterd op die zeer lange golf uit Indië, in een poging om vader- en moederland met elkaar in contact te brengen.
In het Gooi ontstond in Hilversum de NSF, (de Nederlandse Seintoestellen Fabriek) waar radio-apparatuur voor de scheepvaart gefabriceerd werd. Wat later kwam bij de NSF de landelijke openbare omroep op de middengolf hieruit tevoorschijn, met spraak- en muziek- uitzendingen door de AVRO en VARA. Het maakte Hilversum en het Gooi zo tot een omroepstad. In 1927 kwam ook Huizen in beeld, toen daar een Lange Golf omroepzender op 1875 m voor KRO en NCRV werd opgesteld.
In die tijd werden door PHILlPS in Eindhoven acties ondernomen om zijn radiolampen (radiobuizen) te promoten, nadat radio-amateurs ontdekt hadden dat de Korte Golf (KG) veel geschikter was voor radio-overdracht dan de Lange Golf - e.e.a. als gevolg van de veel effectiever reflecties van de KG in de hogere lagen van de atmosfeer. Daardoor kan met veel minder zendvermogen worden volstaan.
In de daarop volgende periode werd een meer professionele uitvoering van de zendapparatuur in Hilversum opgesteld, waar de landelijke omroepverenigingen hun uitzendingen ook al verzorgden, om weer later om technische redenen gevolgd te worden door overplaatsing naar de Huizer Meent.
De studio's bleven evenwel in Hilversum. Tegelijkertijd ontstond na enig politiek geharrewar zo de PHOHI (Philips Omroep Holland Indië) onafhankelijk van de landelijke omroep-organisaties. In de Huizer Meent ontstond toen een heel park van antennes voor de verschillende zendrichtingen en de bijbehorende internationaal toegewezen golflengten.

 

In 1937 kwam het Philips Nat Lab met een slim idee aandragen, hoe je die antennes draaibaar kon opstellen, waardoor operationeel, weliswaar maar voor één golflengte, met één draaibare antenneopstelling voor alle richtingen volstaan kan worden - en dat is de draaibare antenne geworden waar het PHOHI Monument naar is vernoemd. In 1957 werd het gehele antennepark naar de Flevopolder verplaatst, waar meer ruimte aanwezig is om de directe stralingsoverlast op natuurlijke wijze te vermijden. Dit betekende het einde van de draaibare antenne in Huizen.

Monument

De heer van Loon wilde met een monument de periode dat Huizen bekend was om zijn zenders blijvend onder de aandacht houden. Hij werd op het idee gebracht om dat op een rotonde te doen, toen hij in Eemnes zag dat daar de boerenhistorie levend werd gehouden door de koeien op de rotonde aldaar. Het zouden replica's  van zendmasten kunnen worden in de schaal 1 op 5 van de originele zenders. De gemeente was enthousiast, maar liet het initiatief aan de heer van Loon. Door de vele sponsors en medewerking aan de bouw van de zendmasten konden deze in het najaar van 2006 worden geplaatst. De heer van Loon toont tenslotte nog een origineel stuk hout dat deel heeft uitgemaakt van de legendarische zendermasten die eens zo dominant in de bebouwing van Huizen zichtbaar waren.

 

 

 


* Dit is een korte weergave van de lezing van de heer L.J.W.van Loon gehouden op de ledenavond van 15 mei 2007
Een volledige weerslag van de lezing is te vinden in de Ratel van september 2007.

 

Meer informatie over de PHOHI-zenders is te vinden op : Telecom erfgoed