Het is moeilijk een overzicht te geven van de ontwikkeling van de klederdracht in het algemeen en dus ook voor Huizen. Het is een bekend feit dat klederdracht is ontstaan uit toenmalige modedrachten en met name stadsmode uit het midden van de 16e eeuw . Uit deze periode is eigenlijk niets meer bewaard gebleven zelfs niet op prenten en/of schilderijen, want Huizen was een geïsoleerd dorp.
Optredens klederdrachtgroep :
Informatie : |
|
|
S. Scholtz-BunschotenDe Huizer Klederdrachtgroep treedt op na afloop van de ALV op 14 maart 2024: zie Activiteiten.
De oudst bekende afbeeldingen dateren uit het midden van de 19e eeuw. Een van deze afbeeldingen is te vinden onderaan in de linkerkolom. Deze afbeelding geeft aan dat er in de klederdracht ook sprake is van een ontwikkeling in mode, want er is weinig herkenning met de dracht zoals die in de laatste decennia van de vorige eeuw nog te zien was.
De veranderingen ontstaan vaak door religieuze invloeden. Vooral de Huizer vrouwendracht is na ongeveer 1870 door deze invloeden steeds meer versoberd. Het kleurige lage jak en de inleghalsdoek verdwenen en een sober jak kwam daarvoor in de plaats. De muts werd hoger totdat de huidige muts is ontstaan. De grootste veranderingen deden zich voor tussen 1870 en 1920. In 1920 was het vrouwenkostuum praktisch zoals het nu nog is, alleen de muts is tussen 1920 en 1940 nog hoger geworden. Na 1940 is ook de muts niet meer gegroeid. De dracht is inmiddels helemaal verdwenen als dagelijkse kledij.
Door de week droegen de Huizer vrouwen een isabee, een muts zonder oorijzer en staart. Op zondag werd een zorgvuldig gesteven en gestreken zondagse muts gedragen, waar twee modellen van bestonden. Bij de belijdenis kozen meisjes of ze de rest van hun leven op zondag een oorijzermuts of een cornetmuts zouden dragen. Een zondagse muts kon je niet zonder hulp opzetten.
Naast de typische Huizer oorijzermuts bestond de van oorsprong Veluwse cornetmuts, met een boog langs het hoofd, waar wel 4,5 meter kunstig geplooide tule en kant in werd verwerkt.
Onder de oorijzermuts bedekte een witte katoenen ondermuts het haar. De versiering met zwart borduursel in mooie patronen was zichtbaar door het dunne batist van de bovenmuts.
Zondagse muts |
|
|
|
|
Een authentieke opname over het opzetten van de zondagse muts in de jaren '50 van de vorige eeuw.
Isabee
Cornet
Daaroverheen kwam het oorijzer, dat via het achterhoofd doorliep tot aan beide jukbeenderen. Een smal bandje
hield het oorijzer op zijn plaats. Met spelden werd de bovenste muts op de ondermuts vastgezet, waarbij aan weerszijden de muts naar het hoofd opgenomen en vastgezet werd in de uiteinden van het oorijzer.
Het wassen, stijven en strijken van een muts was een karwei dat vier uur nodig had. Mutsenstrijken was een vak dat door een mutsenstrijkster werd uitgeoefend. Het kant van de mutsen is heel fijn en was tot eind van de 19e eeuw hand met de hand geklost.
De Huizer dracht is nu nog alleen in het museum te zien. En natuurlijk is er de Klederdrachtgroep die de klederdracht in ere houdt en levende presentaties geeft op vele plaatsen en bij vele gelegenheden. Zij vertoont alles over de Huizer dracht en de vele variaties daarin.
De Huizer dracht is met het donkere kostuum en de helderwitte kappen uniek voor Nederland. Het is vreemd dat Huizen er in de literatuur zo bekaaid is afgekomen, maar het uitgebreid gedocumenteerde boek “ De Huizer klederdracht” van D. van Herwerden-Eendebak en het bestaan van de Klederdrachtgroep heeft bijgedragen aan de aandacht die deze unieke klederdracht verdient.
Klik hier voor de foto's van de klederdrachtgroep.
Bekijk ook de volledige reportage van het opzetten van de zondagse muts.