Ratel
De 'Ratel' is een uitgave van de Historische Kring Huizen. Het blad verschijnt vier keer per jaar in de maanden februari, mei, september en december. De inhoud valt onder verantwoordelijkheid van de redactie, behoudens bestuursmededelingen.
Redactiecommissie: Klaas Westland, Janny Stevens-Melein, telefoon 035-5250977
Eindredactie: Wendy van Noppen, telefoon 035-5253783
Redactieadres: mevrouw W. van Noppen, Brede Englaan 12, 1272 GS Huizen, telefoon 035-5253783 E-mail:
Drukwerk: Drukkerij J. Bout & Zn. te Huizen, telefoon 035-5253293
Jaarindex: F. Schraverus
ISSN: 1384-8437
Losse nummers: € 3,50 per exemplaar of € 14, 00 perjaargang plus verzendkosten. Losse nummers van de 'Ratel' zijn verkrijgbaar bij de museumwinkel van het Huizer museum of bij de secretaris. Overname artikelen: 02015 HKH, overname uitsluitend na schriftelijke toestemming redactie.
Kopij: Kopij, liefst vergezeld van foto's, schriftelijk inleveren op het redactieadres. Bij voorkeur per e-mail in Word. Auteursinstructies zijn beschikbaar.
DE RATEL GAET
De Herfst is al weer voorbij, een voor de Historische Kring uiterst actieve Herfst! Op 2 september begon het seizoen op de Oude Begraafplaats; de tweede rondleiding dit jaar. De Huizerdag/Open Monumentendag op 12 september was wat nadrukkelijker vormgegeven, met naast de openstelling van de Oude Kerk en beklimming van de Toren, enkele kraampjes in de kerk en een succesvol, volwaardig optreden van de Klederdrachtgroep bij de kerk. Verder kon men tijdens rondleidingen door het Oude Dorp een viertal monumenten bezichtigen die normaal niet toegankelijk zijn. Een mooie samenwerking met het Huizer Museum en de Vrienden van het Oude Dorp, en natuurli'k de Hervormde Gemeente Huizen, Oude erk. De waardering van het publiek (naar schatting meer dan 1000 bezoekers) doet uitzien naar volgend jaar met wellicht een nog wat uitgebreider programma.
Op 15 september was de ledenavond met Dick Keijzer over het Centraal Station in Amsterdam goed bezocht. Op 18 september namen wij als gewoonlijk deel aan het Huizer Haven Festival met een kraam en met de organisatie door de Klederdrachtgroep van presentaties van bezoekende zustergroepen, aangevuld met een goed ontvangen eigen optreden. Zaterdag 3 oktober ging onze jaarlijkse excursie naar Paleis het Loo. Het verslag vindt u elders in deze Ratel.
Vrijdag 9 oktober vond de presentatie van 'het Woordenboek' plaats in het Gemeentehuis. Een terecht grote happening voor een groot gegeven: het Woordenboek Huizer Dialect. Het werd een mooie middag met als onverwacht besluit de feestelijke uitreiking aan Ineke van Herwerden van een Koninklijke onderscheiding. Namens de Historische Kring nogmaals van harte gefeliciteerd Ineke!
Het Woordenboek konden we, door de sponsoring van de Kringloopwinkel en de subsidie van de Gemeente Huizen, voor een aantrekkelijke prijs op de markt brengen, met een nog prettiger prijs voor onze leden. De verkoop liep zo goed, dat we begin november het besluit namen om een tweede druk uit te brengen, die sinds 21 november beschikbaar is. Wat een geweldig succes! Op 26 november organiseerde de Brassershoeve samen met ons een publiekspresentatie, waar Huizere minsen, Buiteminsen en Huizers dee van veer ëkommen wazzen genoten van het verhaal van Ineke over
/
de Huizer Dialect Werkgroep vanaf de beginjaren 70 en van een nagespeelde sessie van de Woordenboekwerkgroep van het afgelopen jaar. Door acties rond het Woordenboek zoals de vijf Sinterklaasgedichten in dialect die men van onze website kon downloaden en een Kerstactie met Bakkerij Kruijmer (boekenlegger in dialect), maar ook door de welwillendheid van de pers (inclusief Radio 6FM) om aandacht aan het Woordenboek te besteden, werd niet alleen het boek goed verkocht, maar heeft de HKH volop positieve aandacht gekregen. Dank aan de inzet van de vele betrokkenen!
Op 17 oktober verzorgde Jan Rebel de tweede fietstocht 'Sporen uit het verleden' door de buitengebieden van Huizen. Door het erbarmelijke weer was de opkomst minder groot dan verwacht, maar voor de doorzetters was het toch een succes. Een reden om volgend jaar weer twee tochten te organiseren op 30 april en 24 september. Ook de ledenavond van 17 november was goed bezocht: een boeiende en leerzame lezing van kenner Jan van Tuin met veel afbeeldingen, weetjes en nadenkertjes over vooral de gewelfschilderingen van de Grote Kerk in Naarden. We beonnen de avond met een minuut stilte om Wil Wiersma-Bos, erelid van de Kring, te herdenken; zij overleed.op 27 oktober.
Alles bij elkaar is het een hele lijst - kortom een wervelend bestaan voor de HKH dit kwartaal. Maar ook de nabije toekomst brengt ons van alles nieuws. Het 'Gevelstenenboek' komt eraan en we hebben al veel informatie kunnen verzamelen over 'wie sprak er Huizers en hoe leerde een Huizer Nederlands spreken?'; meer informatie daarover (graag doorgeven aan Klaas Schipper) wordt nog altijd zeer gewaardeerd. Ook gaan wij volgend jaar door met projecten voor het Lager Onderwijs rond de Huizer historie en gebruiken. Tijdens de eerstvolgende ledenavond op 16 februari 2016 zal Sander Koopman een lezing houden over zandafgravingen in het Gooi en tijdens onze jaarvergadering op 17 mei zal een presentatie worden gegeven met foto- en filmmateriaal over oud Huizen.
December is bij uitstek een maand van attenties. Het geven van een jaarabonnement op de Ratel is wellicht een idee waarmee u niet alleen een van uw dierbaren een plezier doet, maar ook het historisch platform dat de HKH biedt ondersteunt. Maar buiten al onze historische aandachtspunten vind ik het belangrijk om u, mede namens het hele bestuur van de Historische Kring Huizen, een prettige Kerst, een gezellige jaarwisseling en alle goeds voor 2016 toe te wensen. Graag zie ik u weer op 16 februari in de Boerderij of tijdens een van onze evenementen.
Ewoud Doyer, voorzitter
AdveHentie in de Huizer Courant van 5 november 2015
Met droefheid hebben wij kennis genomen van het overlijden van ons zeer gewaardeerde erelid
WILLY WIERSMA-BOS
Met respect kijken wij terug op de jarenlange trouwe inzet van haar voor onze vereniging. Wij wensen haar man, de kinderen en de verdere familie heel veel sterkte toe bij de verwerking van dit verlies.
Bestuur en leden van de Historische Kring Huizen
Huizen, november 2015
Agenda
16 februari 2016 20.00 uur Ledenavond in de Boerderij, Hellingstraat 9.
Sander Koopman van de Werkgroep Archeologie Naerdincklant en Museum Hofland in Laren houdt een lezing over de historie en huidig gebruik van zandafgravingen in het Gooi waarbij de afgravingen in en net buiten Huizen ruim aan bod komen.
30 april 2016 Fietstocht onder leiding van Jan Rebel. 17 mei 2016 20.00 uur Jaarvergadering.
N.B. Wilt u alvast de datum voor de ledenavond in februari noteren? De volgende Ratel komt naar alle waarschijnlijkheid niet vÔÔr f6 februari in de bus.
Van de redactie
Van onze leden heeft de Redactie geen suggesties ontvangen voor een nieuwe foto op de voorplaat van de Ratel in 2016. Daarom is in overleg met Bert van Soest gekozen voor een fraaie foto van de zenders.
We beginnen deze Ratel met een oproep van Willy Piejest van de Klederdrachtgroep, gevolgd door een voortgangsbericht van de Stichting Huizer Botters over de restauratie van de HZ 108. Dan een oproep over een speeltuintje bij de zenders, de boekbespreking van Oud Huizen in Beeld, Omgeving Zenderwijk en herinneringen van Aartje Kruijning-Teeuwissen aan de zenders in oorlogstijd. Daarna wordt een nieuwe publicatie van de Historische Kring Huizen aangekondigd - het Gevelstenenboek. In de rubriek Van de Dialectwerkgroep wordt teruggeblikt op de presentatie van het Woordenboek Huizer Dialect op 9 oktober 2015 met Johanna Visser-Rebel en het gedicht in WestFries dialect dat toen is voorgedragen door Tom Wester van de werkgroep Dialecten in Noord-Holland.
Fokko Dijkstra schreef het verslag van de excursie naar Paleis het Loo op 3 oktober en Henriek Dijkstra-van der Sloot maakte de foto's daarbij. Hartelijk dank hiervoor. In ons archief kwamen we twee brieven tegen met betrekking tot de opening van Speciaalzaak Schaap aan de Lindenlaan en vonden er illustraties bij uit boodschappenboekjes van Jaap Schaap en de Wed. Alb. Mol. Michel Heemskerk vond met behulp van Drukkerij Bout een foto van de betreffende panden, zij het uit de tijd dat de kruidenierszaak plaats had gemaakt voor de fietsenwinkel van de familie Boellaard. Veel dank!
Het 'Reglement voor het Gemeente-Bestuur van het dorp Huizen' uit 1804 bleek zich in een doos in ons archief te bevinden - nog steeds is veel herkenbaar. We eindigen met de Nieuwjaarwens van Frederik (Freek) Breijer, lantaarnopsteker te Huizen voor het jaar 1912.
Graag sluiten we ons daarbij aan en wensen u allen goede Kerstdagen en een voorspoedig 2016.
Veel leesplezier gewenst,
Wendy van Noppen en Janny Stevens
/
Oproep Klederdrachtgroep
Als deelnemer aan de Klederdrachtgroep Huizen ben ik op zoek naar een halsdoek, de zogenaamde 'kassinee' (zie foto). Hij behoort bij de vissersdracht en werd 's winters gedragen. De kleuren zijn paars/blauw geruit. Wie kan mij nog helpen de mannendracht compleet te maken?
Uw reacties graag naar Willy Piejest, Schippersstraat 9, 1271 VB Huizen, tel. 06-24519613. Bij voorbaat dank.
Willy Piejest
Restauratie van de HZ 108
Stichting Huizer Botters De HZ 108 drijft weer! De mooiste botter van ons Huizer varend erfgoed is nu zo goed als gered. Ze heeft een mooie zeeg en een mooie veel lichtere kleur, omdat het hout is afgewerkt met harpuis. Op het water zal de HZ 108 minder makkelijk te herkennen zijn, want ze lijkt nu helemaal op de andere drie Huizer botters, niet meer donker maar ze toont nu haar fraaie houtwerk. Eind november was de HZ 108 weer in Huizen om afgetimmerd en afgelakt te worden. De Aktie Red de HZ 108 loopt goed, eind november is over de 40.000 euro van de benodigde 50.000 ingezameld. Als de toezeggingen waargemaakt worden, en met een mooie eindsprint, dan wordt dit doel gehaald en is het Huizer varend erfgoed gered van de ondergang. U kunt ons nog helpen!
Speeltuintje bij de zenders?
VRAAG van Florry lsherwood-van Noppen.
lk herinner me dat we als kinderen beginjaren vijftig op de fiets richting de zenders naar een speeltuintje gingen op de hoek van de Blaricummerstraat ter hoogte van waar nu tuincentrum Rebel is. Er was een meneer die toezicht hield op de fietsen (voor een dubbeltje?) en er waren allerlei speeltoestellen. Weet iemand hier meer van?
BOEKBESPREKING
Oud Huizen in beeld, omgeving Zenderwijk Op vrijdag 22 april 2016 wordt de botter kant en klaar feestelijk ingehaald tijdens de Huizer Botterborrel. De volgende dag, zaterdag 23 april, is de botter voor iedereen te bezichtigen tijdens de Open Botterdag.
Voor de zesde keer presenteerde Drukkerij/ Uitgeverij J. Bout op de Huizer Dag/Open Monumentendag een nieuw deel in de serie Oud Huizen in Beeld.
Op zaterdag 12 september betrof dit de Omgeving Zenderwijk. De inmiddels vertrouwde indeling laat opnieuw veel onbekende foto's zien uit diverse periodes en gegroepeerd in de rubrieken: PHOHI zenders en omgeving, Rondom de Blaricummerstraat, Koningin Wilhelminaplein, Omgeving Haardstedelaan, Koningin Wilhelminaschool en bewaarschool, Langestraat, Nieuwbouw, Transportmiddelen, en Openluchtbad Sijsjesberg.
met grote foto's en korte teksten. Vanwege het onderwerp zullen zowel Huizere minsen als buiteminsen die zich later in de nieuwbouwwijk rond het voormalige Zenderterrein vestigden er veel herinneringen in terugvinden. Je blijft er in bladeren.
Wendy van Noppen
De zenders van Huizen Ook dit is weer een fraai kijkboek geworden Hoe ouder je wordt, hoe meer herinneringen boven komen. Het blijkt toch dat, hoewel ik 7 jaar was toen de oorlog uitbrak, er nog veel uit die tijd bij je blijft hangen. Tussen mijn 7e en 12e jaar leefden wij in oorlogstijd. Als de dag van gisteren (hoewel nu 75 jaar geleden) weet ik nog van 10 mei 1940. Je snapte nog niet half wat dat inhield 'oorlog', maar aan je omgeving zag je dat het 'iets ergs was'. Eerst kwamen er Nederlandse soldaten langs, die vertelden dat je binnen moest blijven. Zondags had ik nog gewandeld met een vriendinnetje en haar vader. Toen er twee vliegtuigen boven ons hoofd cirkelden zei haar vader: Ja... Nou durven ze hè!!
Wij als kinderen van 7 jaar snapten daar niets van, maar aan onze ouders merkten we, dat het toch wel ernst was. lk zou niet meer weten of die zondag op 12 mei was, maar ik begreep wel dat het heel spannend was. En mijn ouders waren ontzet toen ik vertelde dat ik die zondagmiddag nog achter de Nieuwe Kerk was geweest. Het was een natuurgebied en wij noemden dat "sijsier berg". Dat was mijn eerste kennismaking met de oorlog in 1940.
Het is eigenlijk apart dat er uit die tijd zoveel bij je blijft hangen. Maar ook apart dat je er toch weer snel aan ging wennen. Je leven draaide gewoon door. Voor mij natuurlijk... als klein kind. De ouderen dachten daar anders over natuurlijk.
In de loop van de tijd kreeg ik een ander vriendinnetje. Ze woonde vlakbij de zenders (zo noemden we dat in het dorp). lk wist niet beter dan dat bij haar in de buurt 'zenders' stonden. En bij het ouder worden begreep je, dat er via deze zenders contact was met Indië. Officieel heetten ze Phohizenders, dat betekende: Philips Omroep Holland Indië. Duitse soldaten bewaakten in die tijd de masten. Haar broer ging er als jonge jongen vaak naar toe (met vrienden) en kreeg dan lekkers van de Duitsers, die nu de Aartje Kruining-Teeuwissen
baas waren over de zenders. Of zij ook contact hadden met Indië weet ik niet. Door haar broer kwamen wij ook in contact met de Duitsers, maar ik heb dat thuis nooit verteld. Stel je voor! We kregen ook lekkere snoepjes van ze. Zij waren speciaal voor bewaking van de Zenders en het Zenderterrein. Zelf heb ik (echt waar) er één keer op de schoot van een Duitse soldaat gezeten. Maar ja... Je kreeg lekkere dingen van ze... en het was 1944. OÔk een spannende tijd. Die soldaten waren oudere mannen en die droomden natuurlijk ook van thuis!
De zendmasten zijn in de oorlog beschoten door de Engelsen. lk zat op de lagere school en het was, denk ik, op een zaterdag in 1944. Het was een Brits jachtvliegtuig, zo zeiden we dat. Toen zaten wij op school en zijn onder de bank gekropen. Dat hadden we al vaak gerepeteerd en nu was het echt. Toen we thuis kwamen hoorden we dat ene meneer Westland bij deze beschieting was omgekomen. Dat waren in die dagen aangrijpende dingen. Ook als je
De draaibare zendmasten
hoorde, dat er een Huizer in Duitsland overleden was.
De zenders zijn nog een poosje blijven staan en na de oorlog gesloopt. Op dat terrein is nu een dorp bij een dorp gekomen. Maar de naam bleef en blijft bestaan. De wijk heet nu 'de Zenderwijk'. Wij wonen aan de andere kant van Huizen en komen zelden in 'de Zenderwijk'.
We houden het voorlopig nog maar even op 'De Naarder Eng', ook wel 'Het Goois Natuurreservaat'. Ja ja... en nog even ver van het Phohiterrein.
De gevelstenen van Huizen
De kleine Werkgroep Gevelstenen is ruim vier jaar bezig geweest met het verzamelen van foto's en wetenswaardigheden over gevelstenen, eerste stenen, enzovoorts in Huizen. Het was heel leuk werk, dat zowel buiten als binnen moest gebeuren. We hadden veel gesprekken met mensen die iets over de stenen konden vertellen. Nu is er een boek in de maak waarin onze bevindingen te lezen en te bekijken zijn. Het belooft een leuk boek te worden waar wij best een beetje trots op zijn. In het Oude Dorp kan men aan de hand van het boek ook een wandeling langs de stenen maken. Op het moment van schrijven is de verschijningsdatum nog niet bekend, maar de verwachting is dat het voor de Kerst zal zijn. De prijs voor leden zal onder de 12 euro zijn. Voor hen is het te koop bij de secretaris en bij de auteurs. Let op nadere berichten hierover.
Sandra Scho/tz-Bunschoten en Henk Schipper.
Van de dialectwerkgroep Deze jeugdherinneringen werden eerder gepubliceerd in 'de Wegwijzer', het blad van de Christelijke Caravan Club.
U heeft het allemaal in de pers kunnen lezen: de presentatie van het Woordenboek Huizer
Dialect op 9 oktober jl. in het gemeentehuis. Het was een bijzonder feestelijke bijeenkomst en het boek is zeer goed ontvangen. De verkoop loopt ook zo goed dat het bestuur van de HKH besloten heeft tot een tweede druk. In de boekhandels heeft voor Sinterklaas een tekstje op de boeken gestaan dat er op de website van de Historische Kring Huizen Sinterklaasgedichten in dialect te downloaden waren voor bij het boek.
Enkele teksten van de presentatie willen we u niet onthouden. In een volgend nummer zult u twee teksten kunnen lezen van Gerrit Jongerden die hij — in dialect — heeft uitgesproken.
En Tom Wester was aanwezig uit West Friesland, die Gerrit en ik kennen van de werkgroep Dialecten in Noord Holland (DINH). Hij heeft in het West Fries een gedicht voorgedragen over
/
het Huizers. Dat gedicht staat op pagina 8. Verder treft u een ingezonden stuk aan van Johanna Visser-Rebel.
Tot slot: als u het boek nog niet gekocht heeft, raad ik u aan dat snel te doen voordat de tweede druk uitverkocht is.
Ineke van Hemerden
Woordenboek Huizer Dialect
Op 9 oktober jl. had ik de eer om, samen met mijn broer Lex, de plechtigheid bij te wonen van de presentatie van het Huizer Woordenboek, een uitgave van de Historische kring Huizen. Wij mochten een exemplaar in ontvangst nemen en vanaf die tijd zijn er al veel momenten geweest, dat ik van de inhoud van dit prachtige boek heb genoten. lk kwam onder andere de passage tegen van de intrede van onze vader, de heer J. Rebel, tot de Huizer Dialect Werkgroep in 1974.
lk kan me de momenten nog herinneren dat deze werkgroep bij elkaar kwam bij ons thuis op de Zeeweg. lk ben zelfs een keer van mijn kamer gehaald om 'de heren' uit te leggen wat nu ook al weer precies een onderwerp, een werkwoord, een lijdend of meewerkend voorwerp was. 'lk had tenslotte op de middelbare school gezeten!' lk kon niet weten dat de activiteiten van de werkgroep van toen uiteindelijk dit bijzondere resultaat hebben opgeleverd.
Het Woordenboek Huizer Dialect is absoluut een aanrader om in bezit te hebben.
Het is een (door drukkerij Bout) prachtig vormgegeven uitgave, met cd erbij, waarop vaders stem ook weer te horen is.
Wat kunt u van dit boek verwachten? Na het voorwoord van wethouder Pas, is er een inleiding waarin beschreven wordt hoe al in 1971 begonnen is met het vastleggen van het Huizer dialect, het maken van een archiefsysteem en het uitgeven van publicaties in dialect.
Dan volgt een deel grammatica (klankleer, vormleer en zinsbouw), geschreven door een dialectoloog. Daarin worden onder andere de verschillende voorkomende klanken beschreven.
In de woordenlijst vindt u vele woorden (met vervoegingen en verbuigingen) met, anders dan in een gewoon woordenboek, overal een voorbeeldzinnetje bij. In deze zinnetjes is van alles over Huizen te lezen, zowel over vroeger — de visserij — als over nu: de fietsstraat.
Maar ook veel informatie uit de oude boekjes die de heren van de toenmalige Dialect Werkgroep uitgezocht hadden over het Huizen van vroeger: de visserij, handel en dergelijke, en de klederdracht niet te vergeten.
Hoewel ik in Huizen ben geboren en dit mooie dorp nimmer heb verlaten, ben ik zelf het Huizer dialect (helaas) niet machtig. Er werd bij ons thuis geen Huizers gesproken en ook op het schoolplein van de voormalige Julianaschool van meester Asmus, kwam ik dat niet tegen. Het zal u niet verbazen dat ik daardoor af en toe wat moeite heb met de spelling en uitspraak van dit dialect. Dit woordenboek helpt mij daar enorm bij. Het meelezen van de teksten, die zijn ingesproken op de cd, is een prima hulpmiddel. En ben je op zoek naar een Huizer woord, dan bestaat de mogelijkheid de index NederlandsHuizers te raadplegen.
Genoten heb ik van de vele foto's, het boek is rijk geïllustreerd. Op het kaft pronkt een foto van de Oude Kerk met daarnaast het oude postkantoor, het gebouw dat door zoveel mensen nog wordt gemist.
Kortom, als Huizer moet je dit boek in de kast hebben staan. Bij mij staat hij weliswaar niet, zoals bij Waimpie, naast de 'Statebijbel'. (Dàt boek heeft bij ons thuis een andere belangrijke plek gekregen!) Dit cultuurhistorisch document staat naast mijn vele boeken over de rijke geschiedenis van ons mooie dorp in het Gooi. Een schitterende aanvulling!
Ook kan ik het van harte aanbevelen aan zogenaamde 'buiteminsen'. Het Woordenboek Huizer Dialect geeft je de kans Huizen te leren kennen 'hoo 't vroger was', maar waar de tijd niet stil heeft gestaan.
Johanna Visser-Rebel, dochter van kleermaker Jan van Coen van Jan van Coen.
't Huizers
In Huizen deer wort Huizers sproken, zô was 't ommers toch altoid!
Maar toch kwamme d'r wel wat zurge, 't Huizers raakte uit de toid.
Als dat zô deurgaat, nag 'n toidje, den rake we 't Huizers kwoit. Want as je 't niet meer gebruike, nôh, reken maar dat 't den sloit.
Gelukkig zede d'r toen minse:
'Dat beurt niet as 't an oôs loit.
't Huizers dat moet altoid bloive!' 't Wier vezelf in 't Huizers zoid.
Nôh en 't bleef ok niet bai woorde.
Maar krek déérom gong wel de stroid. De pen in ben' die minse klommen, en deervan kregge ze gien spoit.
Voortvarend benne ze te werk gaan, ze gonge ok voor kwalitoit.
't Huizers hewwe ze in kaart brocht, 't loit vast nou voor de eêuwighoid.
Filiseteerd 'oor beste minse,
't woordeboek is nou 'n foit.
Wees maar heêl groôsk op jolle oigen en wees ok grust maar efkes bloid.
Namens de DINH-groep, Tom Wester Excursie naar Apeldoorn, Museum Paleis Het Loo 'Open plek in het bos: Loo' staat er in het puzzelwoordenboek. Op 3 oktober 2015 heeft een groep van 21 leden van de Historische Kring Huizen een bezoek gebracht aan Apeldoorn, aan Museum Paleis Het Loo. Het bezoek aan het Paleis kenmerkte zich door connecties, verbintenissen.
Na een treinreis de Veluwe op en een busritje door groene lanen kwamen wij aan bij de Gedenknaald en wandelden we naar de Prins Hendrik Garage, een Grand Café voor de ontvangst met koffie, thee, appelgebak en Ria
Westland. Bij haar welkomstwoord werd gelijk duidelijk dat er een band is tussen Huizen en Het Loo. Koning Willem III ontving van het dankbare Nederlandse volk voor zijn hulp bij de overstroming van het Land van Maas en Waal en de Bommelerwaard in 1861 een Statenbijbel op een lessenaar. Er was nog een bedrag over van de inzameling en de organisator, publicist Jean Louis Bernhardi, gebruikte dit bedrag voor de stichting van het Oranje Weeshuis in Huizen. Het vissersdorp Huizen was zwaar getroffen door de winter van 18601861. In de gevel van het Weeshuis is een beeltenis aangebracht van twee weesjes met tussen hen in een Bijbel op een lessenaar. Dat was alvast iets om naar uit te kijken in de kapel van het paleis waar we zeker langs zouden komen tijdens de Rondleiding.
Op tijd vertrekken uit
het restaurant op het voorplein met de stallen! Het is best nog een eindje over één van de drie oprijlanen om bij het paleis zelf te komen. De groep werd verdeeld over twee gidsen en Uw schrijver en Uw fotografe kwamen onder de hoede van gids Maria. Het Museum Paleis Het Loo is geopend in 1984 na een restauratie van zeven jaar. Koningin Wilhelmina zou 'Haar Thuis' niet terug kennen: er is een verdieping van het hoofdgebouw afgehaald, de pleisterlaag is eraf, badkamers die koningin Emma liet maken weer weg, ga maar door.
Het Loo draagt een rijke geschiedenis binnen de muren. Het begon in 1684 toen stadhouder Willem III het middeleeuwse jachtslot 'Het Loo' kocht met alle gebouwen en landerijen erbij. Willem liet een nieuw jachtslot bouwen, dat moest wedijveren met de buitens van andere Europese vorsten. Toen in 1689 Willem en echtgenote Mary ook koning en koningin van Engeland, Schotland en Ierland werden, moest er een groter paleis komen en werden oost- en westvleugel van Het Nieuwe Loo met vier paviljoens verbonden. Achter het paleis werd een groot tuinencomplex aangelegd met fonteinen die hoger spoten dan die van het paleis van Versailles.
Het Loo was een paleis dat moest imponeren. Een leuk voorbeeld is de daarom eenvoudig gehouden vestibule zodat de pracht en praal in de ontvangstzaal beter uitkomt, een overweldigend effect geeft. De vele kamers zijn bij de restauratie elk neergezet in een bepaalde periode uit de rijke historie van Het Loo. In veel kamers hangen geschilderde portretten van de bewoners en in de slaapkamer van koning Willem III hangen zelfs voor het eerst 'photographische portretten' van koningin Emma en prinses Wilhelmina. Naast slaapkamers waren er in vroeger tijden ook bedkamers, waar men zittend op het bed bezoek placht te ontvangen. John Lennon en Yoko Ono deden in het Hilton in 1969 niets nieuws...
In de portrettengalerij hangen vele schilderijen van de nazaten van 'Vader des Vaderlands' prins Willem van Oranje. Met het kinderloos blijven van koning-stadhouder Willem III ging de erfopvolging over op de Friese Nassaus en alle verbintenissen tussen heden en verleden, met gearrangeerde huwelijken is in zo'n galerij goed te zien.
Er hing in de vestibule een groepsportret dat wat aandacht verdient. Een gezin in 17e eeuwse kleding, op de achtergrond een oostinjevaarder, op de voorgrond een hond, teken van trouw? Het blijkt hier te gaan om koningin Wilhelmina, prins Hendrik en de 5-jarige prinses Juliana die van haar moeder voor haar verjaardag een verkleedpartij als verrassing kreeg. De jonge Juliana vond de kleding van haar geschilderde voorouders véél mooier dan wat ze zelf droeg. De foto van het gezin, teckel Helga van prins Hendrik was natuurlijk ook van de partij, is in dit werk vereeuwigd als schilderij. Juliana van Stolberg kijkt vanuit haar portret in de achtergrond op de kleine Juliana neer.
Door de eeuwen heen is Het Loo zeer geliefd gebleven bij de stadhouderlijke- en later koninklijke leden van de Oranjefamilie. Het leven op Het Loo was ook voor hen wat makkelijker dan aan het strenge Haagse hof. Het was ver weg van Den Haag waardoor met name koning Willem III en koningin Wilhelmina niet voortdurend lastiggevallen werden door de ministers...
Bij binnenkomst in de hofkapel was daar de aangekondigde Statenbijbel met zilverbeslag te bewonderen. Opvallend: het (kerk)meubilair van Het Loo was voor de veiligheid tijdens de Tweede Wereldoorlog elders opgeslagen. Hoewel Het Loo zelf de oorlog ongeschonden doorkwam, was de opslag bij bombardementen beschadigd. Ook de stoel van prinses Wilhelmina had in de rugleuning een beschadiging, maar zij vond het volstrekt niet nodig om die winkelhaak te laten repareren. Deze schade zit er nu nog.
Het Loo was een zelfvoorzienende gemeenschap, met een bakkerij, slagerij, graan en gewassen van de eigen landerijen en natuurlijk het wild dat buitgemaakt werd op de jachtpartijen op de uitgestrekte Kroondomeinen.
/
Als het om uw woning gaat gaan ze bii
Bakkerij HoKruijmer BOVO
Specialiteit in Huizer speculaas en ontbijtkoek
Hellingstraat 14 Huizen Tela 035-5253368
KW E K E R IJ S P I LT GROENTE- EN KRUIDEN PLANTEN RUIM ASSORTIMENT TUINPLANTEN
WWW.KWEKERIJSPILT.NL
Huizerstraatweg 2, 1411 GN Naarden, 035-6949288 Hagedoorn-makelaars nét een stapie verder, lopen ze nét wat harder. Als dat nét is wat u nodig heeft bel dan 035-526 69 10
Hagedoorn
m a k e l a a r s
Eemlandweg 2 | 1271 KS Huizen
T 035-5266910 | F 035-52665 89 |
Damesmode
„De Gunst"
Kaaphoornstroom 20, Tel. (035) 526 23 15
Beursweg 16, Tel. (035) 525 38 32
HUIZEN
Donderdag op de markt in Bussum,
Wilhelminaplantsoenn
Zaterdag op de markt in Huizen,
Oude Raadhuispleina
40 SOORTEN BONBONS
EN DIVERSE ANDERE
CHOCOLADE HEERLIJKHEDEN.
IN EEN PRACHTIG AUTHENTIEK PAND op DE HOEK
HAVENSTRAAT/MIDDENWEG.
KOM KIJKEN EN GENIETEN!
035-7852191
Guido
J u w e l i e r
Oude Raadhuisplein 3 Huizen
De
T:
VAN DEN TOL
Oude Raadhuisplein 4, 1271 RH Huizen Tel. 035 - 525 38 55
Oostermeent-00st 84, 1274 SN Huizen Tel. 035 - 525 38 53
Traditie in kwaliteit
HAN LANDMAN TOPSHOENL 0anlliiPifiÏRliiièl
Lindenlaan 3 • 1271 AV Huizen • tel 035 52 51185 HOFLEVERANCIER
SINCE 1734
Na anderhalf uur ronddwalen in ruimten en tijden, van rijk versierde Franse zitkamers tot de eenvoudige badkamer van Wilhelmina, werd het tijd om terug te keren naar de Garage voor de lunch. In het Grand Café werd als afsluiting van het georganiseerde deel van de excursie een lunch geserveerd, een Hollands twaalfuurtje met soep, brood en kroket en sloot Ria Westland af met een dankwoord voor aanwezigheid en een applausje voor haar voor de organisatie.
In de resterende vrije uren hebben Uw schrijver en Uw fotografe de Stallen bekeken waarin een tentoonstelling was ingericht van de vervoermiddelen van de Oranjes. Naast de dienstauto's van prinses Wilhelmina is er ook haar Schilderwagen te zien, Bij het potkacheltje, bij een kopje verse thee, kon zij toch buiten schilderen. Ook de trapauto van prins WillemAlexander stond er opgesteld en net als in de incognito-auto van prins Claus was het dashboard voorzien van foto's van de familie.
Via de derde oprijlaan, de voormalige spoorwegaansluiting van paleis Het Loo, begaven wij ons naar de bushalte bij De Naald en een voorspoedige treinreis bracht ons weer in Voorburg nabij tramhalte 't Loo. Een eenvoudig doch voedzaam zelf gekookt avondeten in de geest van koningin Wilhelmina sloot de dag voor ons af. De tuinen van Paleis Het Loo hebben we niet bezocht maar daarvoor keren we zeker een keer terug.
Voorburg, oktober 2015
Tekst: Fokko Dijkstra Foto's: Henriek Dijkstra-van der Sloot
SCHUIT EMAN
ACCOUNTANTS & ADVISEURS
Accountancy
Fiscale dienstverlening
HRM
Corporate Consultancy www.schuiteman.com /
Speciaalzaak Jaap Schaap, Lindenlaan 52, Huizen
Van kruidenierswinkel naar speciaalzaak met zelfbediening
In het archief vonden we de onderstaande twee brieven uit 1960, waarin Jaap Schaap, kruidenier aan de Lindenlaan 48, zijn klanten informeerde dat hij naast zijn oude winkel een geheel vernieuwde 'zelfbedieningszaak' ging openen. Er moet nog minimaal één volgende brief geweest zijn, maar die hebben we niet.
Op 30 augustus 1960 heet het 'Een groot plan voor u!' en 'Een nieuwe winkel zetten wij voor u op!', twee weken later is het 'Hij staat er al!' en 'Elke woensdag of donderdag bellen wij u'. Vijf en vijftig jaar geleden was zelfbediening nog een nieuw fenomeen.
Lindenlaan 48 en 52
/
Speciaalzaak Schaap Lindenlaan 52 - telef. 294- Hulzen (N-H)
30 augustus 1960
GROOT PLAN VOOR Ü!
F,6n, waar U rechtstreekg bij bent betrokkene Weet U er al iets van?
Nog nïet, geloof ik. Voor t n praatje ontbrak helaas bijna alt,üd de tijd 0 Daarom ook deze korte brief, die van erg veel belang ig voor Ue Leegt U maar.
Yn druk kinderen netj0B gekléoa zijn — de kamerg op orde — de wag gedaan — het eten amaakt — enz., enzo Allemaal Uw taak, Uw zorg. Daar komt heel wat voor kijken — daar moet U heel wat voor in huis hebben. Artikelen van prima kwaliteit. Want, U 'wilt Blacht,s het beste voor Uw gozino Terecht!
Maar — on nu eventjes heel eerlijk — hbbt U ook wel altijd het, beste?
Duizelt, t t U niet, vaak van al die soorten en merken, die U tegenkomt?
Vraagt, U zich niet dikwijlB aft wat moet ik nou eigenlijk nemen? Wat ig nou wel het beste? Mevrouw die twxjfel ig do wereld uit, ! Hoe dat kan, vraagt U? Welnu:
WIJ VOOR U OP!
Een winkel, die ruim ig en fris. Waar U gezellig doorheen kunt, wande— Ien en alleg op Uw gemak bekijken, Waar U Bleohtg dat vindt, wat het. al— Ierbegte ig voor Uw gezin. Waar U zelf kunt pakken waarin U zin hebt. Een zelfbedieninggzaalc (lug — maar geen ZB—zaak waar U zich verloren voelt omdat men geen aandacht aan U gchenkt, Neen, een ZB—zaalc met pergoonlijke gervioe! P,6n met een uitgebreid aggortiment in de werkelijk betere arti— kelen. Een ZB—zaak mot veel — zeer veel comegtiblaa! Van de allerbegte kwaliteit. Daar hebben wij voor gezorgd. Daar hebben we de Vereniging_van Nederlandge Huisvrouwen gpeoiaal voor ingeschakeld. Betere aclvigeugeg z(in er niet, dachten we zoe Die weten wel wat in Uw huishouden van paa komt.
Ja (lat, wordt g n zaak — die van U daar aan de Lindenlaan, een zaak gpe— oiaal voor U, van 'U kortom
UW SPECIAALZAAK!
NO kent U het plan, maar we willen U nog meer vertellen. Dat doen we echter e n andere keer. Waoht U (1e pogi maar afo
Tot zieng dug
PS: Ona symbooltje Othet gchaapje lt — U welbekend — ig met Uw li gtrij(l om het huighouden tt meegegroeid. Het ig nu t n ti gtrijdbaar tl schaap geworden: i n RAM. Hij gtaat voor U op de bres.
DIEET ARTIKELEN CONSERVEN WIJNEN KAAS REFORMARTIKELEN /
Speciaalzaak Schaap Lindenlaan 294. Hulzen (N-H)
Huizen, 13 september 19600
HIJ STAAT
Wat? vraagt uo Nu, de gondola t waarvan U straks zelf Uw pakje boter kunt, pakken. Of Uw koffie, Uw beschuit, of Uw potje gember, Noemt U maar opo nr ig te kust en te keurs allemaal_ de. ¯tî-ÂOéft, voor op de tenen te staan. Figuurlijk bedoel ik g merkartikel ene Artikelen die wij met de grootgte zorg en in overleg met Nederlandse voedingsdeskundigen hebben gekozen. Gekozen voor U — eigenlijk : d66r U, moet ik zeggen. Want Uw wensen — ong na zoveel jaren wel bekend — hebben wij geheel gevolgd. Ong assortiment i g t,hans dug compleet. Blij zijn we als U dit, dadelijk ook allemaal zèlf kunt zien. Dadelijk : als de nieuwe winkel klaar is.
Ja, de verbouwing vordert snel. De vloer ligt, er ale De wandrekken gt,aan er. Ook de toonbanken. dan niet, te vergeten de kassa (hm hm). Ja, het interieur schiet aardig opo De architect is best -tevreden, Nog maar t n paar weekjeg en met trots heten we U welkome Trots, dat zijn we wel n beetje op onze zaak : Uw zaak! Vindt, U toch niet, erg? Ook niet. alg we BtrakB de kwestie van bestellen en bezorgen even anders dan vroeger gaan regelen? Eenvoudiger wordt t, voor U; wij kunnen effi— oi enter werken.
Regultaat : nog meer gervioe aan U ! Ong plannetje?
womJSDAG WIJ U
Geen boekjes ophalen dug meer — maar wij bellen. U hoeft, alleen de artikelen van Uw lijstje op te noemen en dezelfde Donderdag nog of de Vrijdag daarop krijgt U Uw bestelling thuiB bezorgde Gratis natuurlijk bij bestellingen van f of meer; maar t n kleinigheidje ('n kwartje) voor bestellingen daaronder. U kunt natuurlijk ook Uw boekje Jat,en aan— reiken alg U dat wilt. Uw Paultje of Heleentje fietst met plezier even naar Uw mooie zaak, gelooft U dat maar. Zullen we dit voor afgesproken houden? Fijn, dan gaan we nu over tot; 0 e neen, dat grote nieuwB blijft nog even -geheime Dat krijgt U volgende keer te horen.
Tot spoedig dug
Uw
PS 8 Hoe vindt U het nieuwe symbooltje? nr zit pit in dat rammeke, ge— looft U dat ook?
DIEETARTIKELEN CONSERVEN WIJNEN KAAS REFORMARTIKELEN /
Reglement voor het gemeente-bestuur van het dorp Huizen 1804
Het 'Reglement voor het Gemeente-bestuur van het dorp Huizen' uit 1804 bleek zich in een doos in ons archief te bevinden. Dergelijke reglementen legden vast waar de toenmalige gemeenteraadsleden aan moesten voldoen. Kennelijk was het nodig een en ander nog eens expliciet te formuleren. Na afloop van de Franse bezetting is de regelgeving blijven bestaan en veel is nog steeds heel herkenbaar.
REGLEMENT
V o O R H E vr
GEMEENTE-BESTUUR
VAN HET DORP
Art. 1.
Het Gemeente Bestuur zal bestaan uit zeven Leden, te verkiezen volgens hec Reglement, dac hieromtrend zal worden vastgesteld.
Art. 2.
De Leden van het Gemeente-Bestuur, moeten zijn stemgerechtigd, vijf-en-twintig jaaren oud, twee jaaren binnen deze Gemeente gewoond hebbende, mogen geene posten aan deze Gemeente comptabel, bekleeden, noch elkanderen bestaan in den derden graad van bloedverwant- of zwagerschap; egter zullen zij, die reeds daadelijk in het Bestuur zitting hebben, bij opkomende zwagerschap tot den tijd hunner aftreding zitting blijven behouden.
Art. 3•
De Leden van het Gemeente Bestuur mogen niet te gelijk Leden zijn der Burgerlijke Rechtbank.
Art. 4.
's Jaarlijks zal een derde gedeelte der Leden aftreeden; de eerste en tweede keer twee, en de derde keer drie Leden, op welke wijze de aftreeding der Leden zal moeten voortduuren; doch zullen de aftredende Leden op nieuw verkiesbaar zijn.
Art. 5•
De Jaarlijksche op en aftredingen zullen plaats hebben op den eersten woensdag in de maand Februarij, en voor de eerste keer op den eersten woensdag in Februarij des jaars 1805, de volgende, en jaaren van aftreding der eerstbenoemde Leden zullen, in hunne eerste Zitting bij looting worden beslist.
Het zou interessant zijn om dit reglement te plaatsen in een kader van bestuurlijke regelgeving die in Nederland ontstond onder invloed van de Franse revolutie. Er is al eerder voor onze Kring een inventarisatie gemaakt van wat er in de archieven te vinden is over 'Huizen in de Franse Tijd', maar dit heeft nog niet geleid tot een onderzoek. (Red.)
Art. 6.
De optredende Leden zullen naar de wijze, welke in het Kerkgenootschap, waar toe zij behooren, gebruikelijk is, afleggen, de navolgende Eed.
"Ik beloove en zweere dat ik als Lid van het GemeenteBestuur van het Dorp Huizen, achtervolgens de Staatsregeling, het Reglement voor het Departement Holland, mitsgaders hec Reglement van Bestuur dezer Gemeente; de belangens van dezelve Gemeente, met al mijn vermogen zal helpen bevorderen, en mij oprechtelijk en naarstiglijk zal kwijten van alle plichten, mij in mijne betrekking opgelegd, zonder mij daar van immer te laten weerhouden, om lief of leed, gunst of ongunst, beloften of geschenken, nog eenige andere zaken, dat ik voorts om mijne benoeming en verkiezing te bekomen, niet belooft of gegeven hebbe, nog beloven of geven zal, eenige giften; gaven of geschenken, aan eenige Persoonen directelijk of indirectelijk in eeniger maniere, en dat wanneer zulke buiten mijn weten door Iemand anders mogt zijn geschied, en hetzelve ter mijner kennis mogt komen, ik zulks terstond aan het GemeenteBestuur dezer plaatze openbaren, en dat ik almede tot het begeven van eenige Ampten of Bedieningen, ofte om iets hoegenaamd, in voorz. mijne betrekking te doen, van niemand eenige beloften of geschenken zal aanneemen of ontvangen, directelijk of indirectelijk in eeniger maniere.' Art. 7.
Tusschentijds openvallende plaatzen zullen, zoo de ontbrekende Leden nog een langerentijd dan drie maanden Zitting in het Bestuur zouden hebben gehad, daadelijk volgens het kies-Reglement worden vervult, de alzoo verkozenen zullen alleenlijk geduurende dien tijd zitting hebben, welken hunne voorgangers nog zouden zijn aangebleeven, en bij hunne zittingneming aan den inhoud van het voorgaande 6de Artikel, voor zoo verre de Eed en de belofte betreft, in handen van den tijdelijken Praesident voldoen: plaatzen, binnen de drie laatste maanden openvallende, zullen onvervuld worden gelaten.
Art. 8.
Het Gemeente-Bestuur verkiest in deszelfs eerste Zitting, en zoo 's jaarlijks na elke aftreding, een Praesident, die fungeeren zal tot dat de volgende jaarlijksche aftreding van een derde gedeelte der Leden zal hebben plaats gehad, een
Lid, dat van de eene tot de andere jaarlijksche aftreding als Praesident gefungeerd heeft, zal voor het volgende jaar tot Praesident niet verkiesbaar zijn.
Art. 9.
Het Gemeente-Bestuur verkiest op en voor dezelfden tijd, als in het voorig Artikel gemeld is, eenen Vice Praesident, die den Praesident, door ziekte afweezigheid of anderszins zijn post niet kunnende waarneemen, daar in zal vervangen. Art. 10.
De Praesident is bevoegd tot het ontvangen en openen van alle brieven en stukken, die aan het Gemeente-Bescuur zijn geadresseerd.
Art. 11.
De Praesident zal zorgen, zonder gehouden te zijn, om vooraf het Gemeence-Bestuur te doen vergaderen, dat alle Publicaties en Notificatien, door de hoogere Magcen aan het Gemeente-Bescuur toegezonden, door den Secretaris cen overstaan van twee Leden van het Gemeente-Bestuur ten spoedigsten worden afgeleezen, en door den Bode aangeplakt: hij zal gelijke zorgdragen omtrent Notificatiën door hec gemeente-Bestuur vastgelegd.
Art. 12.
Het Gemeence-Bestuur zal éénmaal in elke maand op een zekeren door hetzelve te bepaalen dag vergaderen. Voorts zal de Praesident zoo dikwijls hij zulks nodig oordeelen zal, vergadering beleggen, en zulks tijdig, en, zoo mogelijk, daags te vooren laacen aanzeggen, zonder dezelve echter buiten noodzaakelijkheid te zeer te vermenigvuldigen. Art. 13.
Een Lid, eene buitengewoone vergadering begeerende, zal gehouden zijn, de zaak welke hij in die vergadering wilde voordraagen, den Praesident bekent te maken, en zal de Praesident, zoo hij oordeelt, dat die zaak eene buitengewoone vergadering vorderd, dezelve vergadering laaten beleggen doch anders niet. Twee, of meer Leden te zamen, eene buitengewoone Vergadering van den Praesident begeerende, zal den Praesident, na dat hij de zaak, in die buitengewoone Vergadering voor te dragen, van hun zal gehoord hebben, aan deze begeerte voldoen, en de vergadering laaten beleggen.
Art. 14.
Alle de Leden zijn verpligt de maandelijksche, en andere belegde Vergaderingen bij te woonen, cen ware zij door ziekte of andere wettige beletzelen daar in verhinderd wierden, waar van zij aan den Praesident voor het houden der Vergadering zullen moeten laaten kennisgeeven.
Art. 15.
Het Gemeente-Bestuur, maakt binnen den tijd van zes weeken na deszelfs eerste Zitting, een Reglement van Orde voor deszelfs vergaderingen.
Art 16.
Het Gemeente-Bestuur heeft de Provisioneele aanstelling van een Secretaris, Bode, Vendumeester, en Dorpsdienaar, onder alle zulke voorwaarden, als het meest nuttig zal oordeelen, gelijk ook van een Schoolmeester en eene Vroedvrouw op zodanige wijze, als overeenkomt met de bepalingen, bij de hogere Magten gemaakt, of nog te maken, het heeft insgelijks de provisioneele begeeving van alle verdere nodige Ambten en Bedieningen. De persoonen met de voornoemde of verdere Ambten en Bedieningen begunstigd, bekleeden dezelve op daar toe gemaakte Reglementen en tot weder opzeggen toe. Art. 17.
Het Gemeente-Bestuur is gehouden, de beveelen en aanschrijvingen, door of van wegen het Staatsbewind uitgevaardigd en aan het Gemeente-Bestuur toegezonden, naauwkeurig uittevoeren, en is deswege verantwoordelijk aan het departementaal Bestuur van Holland, in gevolge Art. 121. van het Reglement voor het gemelde Departement, het is insgelijks op deszelfs verantwoordelijkheid gehouden, de aanschrijvingen en beveelen, door of van wegen het Departementaal Bestuur van Holland, of verdere binnen hec Deparcement Holland wettig aangestelde Collegien of Persoonen uitgevaardigd en aan het Gemeente-Bescuur toegezonden stiptelijk te volbrenden.
Art. 18.
Het Gemeente-Bestuur heeft het toezigt over de bewaaring der goede Orde en Politie binnen deszelfs Gemeente, als mede het Bestuur over de plaatselijke Financiën, Eigendommen, gemeene weegen en voetpaden, egter zal de Praesident, met betrekking tot het gemelde, in kleine zaken en in zodanige die spoed vereischen kunnen beslissen en de nodige orde stellen, zonder vooraf hec Gemeente-Bestuur te doen vergaderen.
Art. 19.
Het Gemeente-Bestuur is verantwoordelijk wegens den ontvangst van de verpondingen en van wegens den ontfangst en de uitgave der Dorpspenningen, doch stelt des goedvindende, een algemeene Penningmeester aan, op Conditiën en eene Instructie, die door hetzelve zullen worden bepaald.
Art. 20.
Het Gemeente-Bestuur draagt zorg voor alles, wat de welvaart en de goede zeden kan bevorderen, bijzonderlijk voor de ongestoorde en regelmaatige oeffening van den Godsdienst binnen de daar toe bestemde Kerkgebouwen, en weert alle wanorde, die daar aan hinderlijk zou kunnen zijn. Art. 21.
Het verleenen van Huwelijks-Geboden, en het solemnifeeren der Huwelijken aan de zorg van het Gemeente-Bestuur aanbevolen zijnde, zoo verkiest het Gemeente-Bestuur 's Jaarlijks in deszelfs eerste zitting na de jaarlijksche aftreding, uit deszelfs midden eene Commissie van twee persoonen, die geduurende een jaar voorn. Huwelijkszaaken, en wat daar toe behoord, zullen doen volbrengen volgens de plaatshebbende Wetten en Ordonnantiën.
Art. 22.
Het Gemeente-Bestuur bevordert het onderwijs der jeugd in de School, overeenkomstig zodanige Wetten en schikkingen, als door de hogere Magten zullen gemaakt zijn, en moedigt de lust tot leeren door alle gepaste middelen onder de jeugd aan.
Art. 23.
Zoo lang de algemeene wet wegens het Armbestuur niet in werking zal zijn gebragc, zorgt het Gemeente-Bestuur, door de middelen, die het daar toe thans bezit of in het toekomende bezitten zal, voor het onderhoud der gemeente of zogenaamde Pot-Armen dezes Dorps, en stelt ten dien einde zes Armbezorgers aan, en wel 's Jaarlijks in de eerste Zitting naar de Jaarlijksche aftreding drie persoonen, die elk twee jaaren als zodanig zullen fungeeren; welke Armbezorgers die voorn. Armen zo binnen als buiten het daar toe in het jaar 1796, alhier opgericht Wees en Armhuis zullen opvoeden en ondersteunen volgens het Reglement, voor het bestuur van hetzelve Huis reeds gemaakt, en verder volgens gewoonte of nadere beschikkingen; en dat alles onder het oppertoezigt van het Departementaal Bestuur van Holland ingevolge Art. 52 en 54. van het Reglement van hetzelve Departement. Art. 24.
Het Gemeente-Bestuur verleent Actens van Idemniceit, en heeft het toezigt over de Yk van alle maaten, gewigten, enz. tot dat daar in nader zal zijn voorzien.
Art. 25.
Het Gemeente-Bestuur heeft, als van ouds zoo ver deze Gemeente betreft, het bestuur en toezigt over de gemeene Heide en Weide, en heeft mede alle ontvangst en uitgaaf deswegens in en uit des Dorps Casse, het Gemeente-Bescuur steld nogthans 's jaarlijks,'t zij buiten of binnen zich zelve, vier Persoonen aan, mits de voorn. Weide met Beesten beslaande, die over dezelve Weide, het meer bijzonder toezigt zullen houden volgens een Reglement, door het GemeenteBestuur deswegens te vervaardigen.
Art. 26.
Het Gemeence-Bestuur stelt als vanouds Kademeesteren over de Gooijsche Kade, en Schaarmeesteren over de maatlanden, tot zoo lange hier omtrent geene nadere voorziening zal gedaan zijn.
Art. 27.
Het Gemeente-Bestuur is verplicht alles aantewenden wat tot voorkoming van Brand zal kunnen dienen, heeft het oppertoezigt over de Brandspuiten, zorgt voor het onderhoud van dezelve en de nodige gereedschappen, en steld als van ouds persoonen aan, wien het Bestuur, gebruik en behandeling der Brandspuiten en gereedschappen zullen zijn toevertrouwd volgens een Reglement door het Gemeente-Bestuur deswegens te vervaardigen.
Art. 28.
Het Gemeente-Bestuur het nodig oordeelende, eenige nieuwe plaatselijke Belastingen op te leggen, overlegt zulks met Gecommitteerde uit de Gemeente, het neemt ten dien aanzien in acht, dat nog de doorvoer, noch de uit- of invoer, na of van andere plaatsen worden belast, noch ook de voortbrengselen van den grond of nijverheid van andere plaatzen bezwaard boven die van deze plaats zelve, en zend de alzo met de Gecommitteerden overgelegde Belastingen ter goed- of afkeuring aan het Departementaal Bestuur van Holland, overeenkomstig Art. 117. van het Reglement van het voorn. Departement.
Art. 29.
De Gecommitteerden uit de Gemeente, waar van in het voorig Artikel is gesproken, zullen geen blijvend Collegie zijn, maar op begeerte en last van het Gemeente-Bestuur, telkens en op nieuw worden gekoozen volgens het daar toe te vervaardigen Reglement wanneer er eenig overleg omtrent nieuwe plaatselijke Belastingen mogt worden vereischt.
Art. 30.
De voorn. Gecommitteerden zullen bestaan uit even zo veele persoonen als het Gemeente-Bestuur, en dus uit zeven Persoonen, en zullen dezelfde vereischten moeten bezitten, als bij Art. 2. van dit Reglement omtrent de Leden van het Gemeente-Bescuur is bepaald.
Art. 31.
De voorn. Gecommitteerden zullen met en benevens de Leden van het Gemeente-Bestuur in vereenigde Zittingen over de nieuwe plaatselijke belasting en de noodzakelijkheid derzelver raadpleegen, en bij meerderheid van stemmen besluiten; de raadpleegingen zelve zullen binnen drie weeken na de eerste voorn. verëenigde Zitting moeten afloopen.
Art. 32.
In alle gevallen, waar in bij het opneemen der stem zo bij het Gemeente-Bestuur zelve als in deszelfs vereenigde Zittingen met Gecommitteerden uit de Gemeente, in hec voorig Artikel vermeld, de stemmen steekende zal als dan de praesident eene concludeerende stem hebben.
Art. 33
Het Gemeente-Bestuur zorgt, dat in elk jaar op den dag der jaarlijksche aftreding de Dorps Rekening van het afgelopen bestuurs jaar op een behoorlijke wijze worde opgenomen door vier Gecommitteerden uit de Gemeente dezelfde vereischten bezittende en op dezelfde wijze gekozen, als de Gecommitteerden in Art. 28 tot 31. van dit Reglement vermeld. Als dezelve Gecommitteerden eenige bedenkingen omtrent voornoemde Rekenign mogten maken die in der minne niet mogten worden vereffend, zullen de geschillen, hier over ontstaande, in geschrifte gesteld, en door een brief ter beslissing van het Departementaal Bestuur van Holland gebragt worden.
Art. 34
Voorts heeft het Gemeente-Bestuur de vrije beschikking over de huishoudelijke belangens en het Bestuur der Gemeente, mitsgaders het gezag, om daaromtrent alle vereischte plaatselijke bepalingen te maken mits daar bij volgende en in acht nemende alle de Artikelen van dit Reglement, voorts de Acte van Staatsregeling voor het Bataafsche Volk, het Reglement voor het Departement Holland, en inzonderheid het vastgestelde bij art. 119. en 120 van het laastgemelde Reglement of bij laatere Wetten en Verordeningen.
Accordeert met het Origineele Reglement bij het Departementaal Bestuur van Holland, op den 5den Maart 1804.
Gearresteerd.
In kennis van Mij
J.H. MOLLERUS
Weet iemand wie J.H. Mo//erus was en wat zijn functie was?
Aan handel ook ontbrak zeer veel. En houde u steeds van zorgen vrij.
Maar dankbaar toch den blik geslagen, De liefde moge uw schreden leiden,
Naar 't afgeloopen jaargetal; En houde in u een gloedvol hart,
Want, was ook ramp of druk te dragen, Dat steeds bij ramp of druk (of beiden) Door moed toch stonden wij steeds pal. Leen'ge menig naasten smart.
Wij, wij zijn toch gespaard tot heden, Aan 't eind is thans mijn Nieuwjaarsgroete,
Een nieuw jaar lacht ons weder aan'; Dat God u en ook mij toch spaar', Dus moedig weer dan 't ingetreden, Opdat ik dan u weer ontmoete
Weer hoopvol, na dien afgetreden
Een nieuwe voor de toekomst aan.
Een oogenblik terug te staren Op het nu afgeloopen jaar,
Doet ons toch zoveel stof vergaren
En vindt tot dankbaarheid ons klaar.
Moest menigeen een traan soms laten
Voor 't droef verlies van gâ of kroost,
Die wreede dood, het mocht niet baten, Gelatenheid alleen gaf troost.
Werk'loosheid, kommer voor zoovelen
Was menig werkmans droeve deel,
In ziekte en ramp moest menig deelen, Voor elk die 't nieuwjaar weer betrede, Voor de geachte Burgerij.
Gezondheid, de eerste onzer wenschen,
Zij steeds uw deel heel 't volgend jaar, Waaraan, dit wensch ik alle menschen, De vreugd voor iedereen zich paar'.
Want genoegen doet ons werken
Steeds met ijver en vol vuur,
't Doet vervliegen, zonder merken, Dag aan dag en uur aan uur.
De welvaart zij uw huis beschoren
En blijve immer aan uw zij,
Vooruitgang moog' daarbij behooren Met mijnen wensch het ingegaan. Bij het eerstvolgend Nieuwejaar.
Mijn wensch en bede opgedragen, Moog dus nog vele malen schijnen
Aan 't Edel Achtbaar Dorpsbestuur, Voor u en mij, die morgengloed,
Dat steeds met zooveel welbehagen, Die 't oude jaar ons doet verdwijnen 2 Als waakte voor ons uur tot uur. En 't nieuwe ons weer schenken doet.
't Oranje Weeshuis blijve verleenen 21 Een toevlucht voor het arme kind, Uit ware hoogachting van UEd.
Dat, naar het wijs bestel des Heeren, Dw. Dienaar FREDERIK BREMER Geen ouderlijk tehuis meer vindt. Uitgaven van J.J. GROEN & ZOON, te Leiden.