HISTORISCHE KRING HUIZEN
4e jaargang, n ro 2, april
Avond op 2B april 1 983 uur in de Groen van Prinsterer—Mavo Bovenweq 3.
De Historische ring is van mening, dat onze historische belangstelling zich niet behoeft te beperken tot de geschiedenis van Huizen al I teen 0 Huizen ligt tem icician van der mcmi sto en af wisselendste gedeelten van het Gooi en he L is welhaast vanzelfsprekend dat wij ons dan af — vragen Hae dat Gooi dan wel is ontstaan, enf er vcoeqer ook bewoning was, kortom waar wonen wij eigenlijl<?
nm over di t veel omvattende onderwerp meer te weten te komen hebben wij IVIevrouuj C)rs. Ionius bereid gevonden op onze leden— avond van 28 april a . s. ieLs wij geloven heel veel ) te komen vertellen. Mevrouw Addinl< is ij emeen Ce—archeologe van Hilversum en heeft zich al jaren bezig q ehouden [liet de archeologie van het Gooi e Zij beschil<t over interessante clia f s van cle vondsten clie bij opgravingen werden blootgelegd. Als voorproefje van haar verhaal het volgende citaat:
Zoals de meeste hoongel eg en gebieden van Nederland is 001< het Gooi in de prehistorie bewoond geweest. De diverse opgravingen die in dit gebied hebben plaatsgevonden geven in grote lij n en een schets van de bewoning s— geschiedenis. buiten het veld zijn nog veel sporen wan dit verleden herl<enbaar. Het Cooi is ontstaan tijdens de voorlaatste ijstijd, de zgn. Saale--ijstijd. De dikl<e ijslaag schoof een deel van de bodem voor zich uite Nadat het ijs smolt, bleven deze gronden als een wal li ogen, zij worden stuwwal genoemde Het Cao i maakt deel LI it van een dergelijke stuw-• wal .
T n de periode voordat in Nederland de dijl<en werden aangelegd, vormden deze hogere gronden uiteraard een geschikt woongebied. De lagere gebieden rondom zullen (jeschil<te 111 0 idegronden geweest zijn, waar zich o ok veel wild ophield, terwivjl de hogere gronden in natte tijden' een droog erf garandeerden. Het wekt dan ook geen verwondering dat de eerste bewoners van het Gooi hier al circa v. Chr. aanwezig waren. Zij leefden tijdens het mesolithicum, de middensteentijd, en vonden een bestaan in de jacht en het verzamelen van wilde vruchten. Vermoedèlijk waren zij nomaden; plattegronden van hun huizen zijn niet bel<endo
tijdens latere archeol.agische perioden is het Gooi bewoond geweest. [Viet name op cle Aardjesberçj zijn veel prehistorische nederzettingen bel<end. Een opgraving in de jaren dertiçj door 111 0 J e Rust legde een middel — eeuwse nederzetting daar ter plaatse bloot. Behalve uit nederzettingen blijkt de aanwezigheid van de prehistorische mens ook uit zijn graven, waarvan in dit gebied de grafheuvels het opvall endste zijn. Een latere vorm van begraving zijn de zgn. urnenvelden
nr o
waren er meer facetten aan het menselijl< I even in vroegere tijden clan alleen nederzettinqen en graven. Helaas hebben de meeste daarvan tljeinicj sporen nagelateno NOC) wel zichtbaar zijn in het gebied enkele terreinafbakeningen en omwallingen, enkele gr i ncl— en leemkuilen, en cle hei op zichzelf, die ook (j evo rrncj is als gevolo van menselijk ingrijpen. Floqelijl< hebben ook cle wegen en zandpaden een hoge ouderdom, di t kan met name veronderstelcj Ulo reden van de zeven 't doaclwegen , die vanaf diverse dorpen regelrecht op het S li . Jansl«erkhof aflopen.
N.B. : Als u bijzondere (vuur) stenen hebt, die mogelijk nog door mensen zijn bewerkt (pijlpunten, vuistbijlen, enz. ) die u wilt laten zien of waar u geen zekerheid over hebt, neemt u die dan vooral mee! Dat geldt ook voor (pot)scherven.
De titel van de lezing van mevrouw Addink is : UIT HET VROEGE GOOIS VERLEDEN hoe het er vroeger uitzag
- wat daarvan nog te vinden is
Zoals gebruikel ijk is de avond gratis toegankel ijk voor leden; niet-leden f 2,50.
W A N D E L I N G georganiseerd door de werkgroep Flora en Fauna op 18 mei
Op 18 mei 1983 organiseert de werkgroep Flora en Fauna van de Historische Kring Huizen een natuurwandeling door een zeer weinig bekend gebied: de Limitische heide.
Het l ijkt wel het buitenland ,l Dat is al enige keren de reactie geweest van wande- laars die met ons het gebied in zijn geweest. I-let is een wat gesloten terrein: één fietspad doorkruist het; er zijn wat wandelpaden. Een deel van de heide is afgegraven en gedeeltel ijk bebost: het landgoed de Limi ten. Een ander deel is nog in deze eeuw afgegraven: de groeve de Kort.
De Limitische heide is een gebied met hoge natuurhistorische waarden: veel verschillende soorten vogels , insekten, paddestoelen, mossen en een paar kleine zandverstuivinkjes. De leden van de werkgroep Flora en Fauna hebben zoveel mogelijk historische gegevens verzameld over dit gebied en zullen u daar graag oven vertellen.
U kunt wandelen onder leiding van een natuurgids op woensdagavond 18 mei a.s. om
19.00 uur.
Plaats van vertrek: hoek Naardenstraat/ Driftweg.
nr 0 '1 9B3 -3-
Diegenen van u die op onze ledenavoncl van 27 januari in de Boerderij aanwezig waren, wet, en dat t frleutjen Aart jen t op haar brief antwoord (Ook regen heeft van haar nicht uit Ermelo ( zie hierondor) o III ij zijn bijzonder gel me L het feit cJat de dames Aartje K ruijning en Janny Rebel bereid gevonden zijn deze briefwisseling in Huizer dia lekt te publiceren in ons blade De briefwisseling begint in het, jaar 1 923 en zal duren zolang de Fantasie wan de dames cli L toelaat, Meutje Aartje is een geErouwde maar l<inderloze vrouw wan omstreeks vijftig jaar die haar ongetrouwde nicht ( een jong ma ic] van achter in de dertig ) schrijft in Ermelo . Hun wederwaardig lieden hop we non lang te vol q en. e .
Ermelo, dc 21 e januari 1 923
Lieve meutje Aartje,
Wat was ik in m t n noppies too de post een brief vur m ' n brochto T bias d t r glad beduust van ! Wat v jij en oôme Warntnert dat goôcj an e t t \/al t nijt mie in de vreemde. C) f en too denk ik welderies bij rn t n ai gen: 'l l<ijnd, kijnd, waar bin je an benunnen tt o !Ylar ja, wat mot je? Ik het vader en moeder an d t r a int, jen ehulpen, t t huis wurden verkocht, de boel v er deel d en m t n hangd opbouwen bij de fomielje, dat wou i 1< nijt e Dus zat t, ' r niks aar st op dan hui shows ter t e wurren bij meneer van Look eren hier in Ermelo. rqar ik kan je wel zeggen, dat ik al hee I wat ov vel' reten het de leste wel< en . C)vercjaq gaet t t nog wel . Mar snal<s is f t op z t n ar g st! As s t awus cle boel an 14 angt is en ik te bedde leg, dan 1<an ik t dor hee I meujelijl< mie hemmen. Dan snal< ik naer darp en m t n ai gen minsen. Mar mot krijten kom je nijl veder, clu s dan zeg i 1< mar teugen m t n aiqen: 't \/urui t Jannet jen, je motten t t wel zien uit te taeien l<ijnd, want aar st dan wordt ' t spar Zo sussendeer ik m f n ai gen dan mar weer in slaap. En ik mot hetel eerlijl< zegqen met-ltje, dat de min sen hier arg binnen. Je wurren n ij t uittebuit en ik krijg goôd te eten,
Zaeters, om vij f uren, b.in ik vrij of en zondas houtlJ ik m t n a i oen rustig. Dee dag wul i in ere houwen en napr de kerk too (jaen. (01< dat is arg rnieëvullene W t Iqomt wel een biet jen overeen mo E ons gedoo , Aar st zou ik loÔf ik nijt vol kannen houwen e
Wat meneer van Look eren angaet, dat is een bietjen bolle man. IJ]anneer ik z t n nat jen en z t n droog ie breng, dan zit ie parte keren dodderiq in z t n stoôl bij de kachel . Mar ja, wat wul je op zo t n leeftijd ë De man is achtenzeuventig jaar, al een ouwe [Ylar zij, dat mot een hee I aar mins eweest hemmen . Een echte scharpeze@l as ik z 6 ehoord het 0 Vuul meer weet ik t ' r nog nijt vane za of en too dan hoor je nog welderies wat,
Nou meutjen Aart jen, i 1< kan je I zeggen hot) Ç)D6d ' t me dot)d om effies m ' n hart te luchten. Want je hemmen gelijl< , je kannen over zuk soort zaken nijt mot are minsen praten.
En nou wat f t werken betveft ') daer hot) f jij gien bel<ruiping over te hemmen. Want ik houw van' schoon en netjies, aar st bin i 1< nijt tevreëne Dan schrijf je nog dat, je een paar daagies wollen l<ommen, Nou, dat zou ik wel mooi vijnden, mar wacht d t r nog mar een pot) sie mie 0 Laet m t n eerst mar effen avesoren, Dat IK annon we dan ongeranocd nog wel der i es ziene
Ziez6, dat het rn t n echt q06d edaen . T k gae z 6 op bedde an, en loôf nijt dat i 1< voordeimie nog zal krijtene Neen, ik vet)]. rn t n ai gen echt een biet jen oppelucht.
Doô de complementen an de femielje en an 06me Uamrnert en jij fik van mijn een stijve poes !
nicht Jannet jen
nro
np onze jaarverqaderinu van 22 maart j e l o heeft de heer Eleel<man iets vertel cl over zijn naspeurinçjen naar leven en werl< van de bekende Hui zer architect li]ijgert Kooij. In het najaar zult u de resultaten van deze naspeur innen op een avond van onze krin(j . kunnen horen en ziene
NUI echter heeft de heer Beel<man een prijsvraag je gelanceerd, dat wij graag herhalen voor clieqenen die op 22 maart niet aanwezig konden zijne G)
De vraag is: in de volksmond in 11u i zen wordt het stul< terrein tussen de Tuk enberg en de haven t het f"/larleen ' genoemd. (lp een grote kaart van het C, ooi staat dat stuk aanqeqeven als [l'lagcJal een t De Laan van IK ooi j heette 001< wel t P'lagclalenalaan t e Wi E' was marl een ( of
Met een ein beetje z c; eken kan iedereen laet antwoord t. e weten komen. Pr i.Is: een met. che hand geemaal<te kl eine [lui zer kinderton (voor de pop ) e Inzendingen: vof) r juni 1 (383 aan het secretariaat van de Historische Kring Pluizen, Populieren laantje 1 2, 1 272 CII] Huizen o
T n het boel< t Reclntsaanvano, enk eele hoofdstul<ken over recht en rechts-we Len schap voor he L onderwijs in cle inleiding tot de rechtswetenschap van [Y r 0 Illqra en van Duijvenclijl< (ui toegeven door Tjeenk Willi rik, Alphen aan cle Rijn, I g 77 ) troffen wij het vol q ende voorbeeld aan:
20 91 Û (Huizen se veearts) :
Ar l' e 82 Ileewcet stelt strafbaar het t opzeLtelijl< vee in verdachten toe— stand brengen t ( besmetten wan (je zond vee) o was er te Huizen ( f\d 0 El . ) een dierenarts, die er t. e Huizen een epidemie van [Ilond— en lauw— zeer woedde, aan een veehouder opdracht. aar nog niet besmette koeion op stal te zetten bij 'andere koeien, die aan die ziekt 0 leden. Dat deed hij, omdat die zeverl koeion naar met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid was aan te nemen, de ziekte tach zouden krijgen, terwijl Ine t in dit, geval dan maar Het beste was, dat ze zo spoedig 11109 elivjk ziek werden, omdat, zu droog stonden en cle ziekte voo r droog staande koeien veel minder ernstig is dan voor melkgevende koeieno De dierenarts kreeg van het Gerechtshof te Amsterdam een boete, maar de Hoge Naad oordeelde dat Inet feit miet on ceclàt.rnat,ig Was, wanneer zoals hier, een dierenarts optrad als een goeda arts, die vol (jens cle in zij— wetenschap algemeen erkende regels cle dieren behandelte
Kan iemand ons vertellen wie deze veeart,s was en wie de veehouder en of deze zaak toentertijd veel stof heeft doen opwaaien in ons dorp?
In I jet blad N:aqazine is een rubriel< waarin minder bel<ende (J ebeujrtenissen uit de çjesclniedenis, voornamelijk uit de provincie Noo te hooi en te gras, verzameld worden. nol' I tui zen wordt a f z Li n toe genoemd, zoals in het jaar 1 654, toen er van september tot november een I Ewaare besmettelijke pestilentie heerste, die begon met hoofdpijnen, daarna biercl ' met IA aucje aon—
ç) ec-jaen als men eenmaal in lacj, k reeg 111 en vlekken over het hele lichaam, die later zwart wercjen e T n vele gevallen volgde kort daarna de dood. f1 r stierven toen zo t n mensen, volgens de Cronyck e Is bij de famili e—onderzaeken in Huizen van deze (ongetwijfeld ramp— zalige) epidemie iets bek encl? t let l<an haast niet anders of in vele gezinnen moeten wel mensen aan cle ziekte overleden zijn. Misschien IK an iemand een dergelijk klein bericht .illustreren met de lotgevallen van zijn of haar voorouders. 111e houden ons aanbevolen.
nre -5-
Van het P .J . lYleertens Z insLituut in Amsterdam ontvingen wij bericht van het verschijnen van het boel< t De oude Nederlandse maten en gewicllten ' o Dit bo el< biedt het, meest volledige overzicht tot nu Loe van de maten en gewichten die in ons land vroeger in gebruik waren, met, een omrel<ening naar het huidige metrieke stelsel ! Verder wordt in een woordenl ijst, nader ingeqaan op de herkomst, de betekenis en de verspreiding van de verschillende maat— en gewicht s— aanduidingen,
t De oude Nederlandse maten gn gewichten ' is geschreven dop r
Verhoef f en een uitgave van het P e J e frleertens—instituut in
Amsterdam. Het kost f I û, 50 ( inclusief portokosten) en is rechtstreeks te bestellen bij het P 0 J . fil eer t ens—instituut, Postbus '1 9û8À 1 000 (Tel . 020-2346983) .
Instructiekamp 2 weken, zomer
Van archeologen les krijgen in opgraven, meten, tekenen, fotograferen en vondsten verwerken. Voor diegenen die meer van archeologische technieken willen welen. Kasteelopgraving Hattem 2 weken, zomer
Onderzoek naar ondergrondse resten van het oude kasteel voortzetten om zodoende dit kasteel te kunnen dateren en reconstrueren. Leiding hebben prof J. Renaud en dhr. De Waal. Nederzettingsonderzoek Oss 2 weken, zomer
Er wordt gegraven naar grondsporen van een nederzetting uit de ijzertijd en één uit de Romeinse tijd. Aan de hand van die grondsporen kunnen huisplattegronden gereconstrueerd worden. Opgravingen met de R.O.B. 2 weken, zomer
Dit jaar zal de NJBG aan sommige opgravingen van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek meewerken. Gedacht wordt onder andere aan een stadskernonderzoek in Goor. Kasteelopgraving Twente 2 weken, zomer
Een voortzetting yan het onderzoek naar de Twentse Havezaten. De opgraving is in samenwerking met de Oudheidkamer Twenthe. Leiding hebben drs. A. Hulshoffen B. Olde Meierink. Restauratiekamp 2 weken, zomer
In samenwerking met Bond Heemschut worden op het landgoed Voorstonden, bij Zutphen, enkele gebouwen gerestaureerd onder deskundige leiding, terwijlje diverse technieken leert. Jongerenkamp I week, zomer
Evenals in de paasvacantie een kamp in Nijmegen om kennis Ie maken met historie, bou wkunst en archeologie, door middel van excursies en rondleidingen.
Cursus streekhistorisch onderzoek I week, zomer In Den Haag door middel van archiefbezoeken, lezingen, praktijkonderzoekjes enz. leren hoeje een historisch onderzoek inje eigen streek moel opzetten en doen.
Experimentele archeologie I week, zonter
Kamperen in een nagebouwde boerderij van vJJr de jaartelling en experimenteren met onder andere gereedschap maken van uiteenlopend materiaal en brood bakken in zelfgemaakte opens. Vooral aanbevolen voor diegenen die onderzoek doen in oudere his— tori sche qeschriften en te mal' en krijgen mot, b. v o roeclen, sp i. n ten mengelen, vamen, mor(jens, d oimten, ponden, azen, enzovoorts,
Kent u de NJBG? De Nederlandse Jeugd Bond voor Geschiedenis is een vereniging van ruim 700 leden die zich op allerlei manieren met geschiedenis en archeologie bezighouden. Activiteiten op landel ijk niveau zijn onder meer een congres, de historische dagen, waarop een bepaald thema wordt behandeld, en de archeologische kampen. Jongeren van 12 tot en met 25 jaar kunnen l id zijn, ouderen kunnen donateur worden van de NJBG.
Een archeologisch kamp is een actieve vakantie. Naast het werk op een opgraving is er tijd voor excursies en dergelijke. De kosten zijn laag: f 100,- voor 1 week, f 150 , voor 2 weken ( ll all in ll ) . Alle opgravingen en instructiekampen staan onder leiding van beroepsarcheologen. De zomerkampen worden gehouden in juli en de eerste twee weken van augustus 1983. Inl ichtingen: NJBG, Antwoordnumer 4018, 3500 VB Utrecht (postzegel .niet nodig) . Hieronder enkele voorbeelden van kampen en andere activiteiten.
4e jaargang nr. 2 -6-
Europa 1848-1871 ? mei
In het Europa van de vorige eeuw zijn veel politiek-filosofische stromingen ontstaan. De lezingen behandelen hel ontstaan en de huidige invloeden van deze stromingen. Symposion archeologie I en 2 oktober
Archeologie is een wetenschap die voortdurend aan verandering onderhevig is: er worden nieuwe opgravingstechnieken bedacht, en andere benaderingswijzen gekozen. De lezingen gaan hierover. Congres 1983 28, 29 en 30 december lederjaar organiseert de NJBG een driedaags congres, waarop men een historisch thema uitdiept. Het thema voor 1983 is: Egypte, vanuit het westen gezien. herbtvucantie voor de archeologische kampen in de herfstvacanomvallen een experimenteel archeologisch kamp en een grajheuvelrestauratie. Daarnaast is er misschien een jonge- Iferfstkampen De plannen
renkamp.